De driehonderd jaar oude slangenmuur op buitenplaats Schaep en Burgh in ’s-Graveland is weer als nieuw.

Vorig jaar waaide deze monumentale fruitmuur om tijdens een zware storm. Natuurmonumenten heeft de muur afgelopen zomer weer opgebouwd en nu de nieuwe fruitbomen geplant zijn, is deze unieke slangenmuur - het hoogste exemplaar van Nederland - weer klaar voor de toekomst.

Oude fruitrassen

Tuinbaas Johan van Galen Last heeft de nieuwe fruitbomen met zorg uitgekozen. Het gaat om oude rassen, die goed aansluiten bij de historie van de Buitenplaatsen. Hij heeft acht verschillende soorten geselecteerd, waaronder vier perenbomen en drie pruimenbomen. “Waar eerst een pruim stond, komt nu een peer en andersom. Dat is beter vanwege de bodem. Appels doen het niet zo goed langs fruitmuren, daar is het te warm voor ze”.

Naast deze fruitbomen heeft Johan een bijzondere struik uitgezocht: een mispel. De vruchten van deze struik zijn pas eetbaar als ze een beetje rot worden. Vandaar de uitdrukking ‘zo rot als een mispel’. Johan: “Een vrij onbekende soort, maar ik wilde heel graag weer een mispel. Eigenlijk zijn het vrijstaande struiken en volgens mijn voorganger kon ik hem nooit tot bovenaan de muur krijgen. Dat was natuurlijk een uitdaging en uiteindelijk is het me gelukt. Hopelijk lukt dat met deze nieuwe mispel ook.”

Waaiervormen

De helft van de fruitbomen krijgt in de toekomst een schuine waaiervorm en de andere helft een vrije waaier. Van Galen Last: “Dat houdt in dat de boom zelf bepaalt hoe hij eruit komt te zien. De bomen van de schuine waaier worden schuin geplant, want dan groeien ze beter. Deze krijgen de vorm van een zogeheten palmet, met aan weerszijden takken.” Hopelijk zijn deze leibomen over een jaar of tien weer als vanouds. Om te voorkomen dat reeën aan de nieuwe boompjes gaan knabbelen is er een hek langs de muur geplaatst.

Fruitmuur

De 18e-eeuwse slangenmuur op Schaep en Burgh is met 3,5 meter de hoogste nog bestaande fruitmuur in Nederland. De muur dankt zijn naam aan de vorm: kronkelend als een slang. Hij is gericht op het zuiden zodat hij snel opwarmt. In de bochten ontstaan luwten met een warm microklimaat, waardoor er exotische vruchten als abrikozen en vijgen kunnen groeien. Door deze vruchten aan gasten te serveren, konden de vroegere bewoners hun rijkdom tonen. Het was een tijdrovende klus om zo’n fruitmuur te onderhouden, dus daarvoor had je veel personeel nodig.