We leven in roerige tijden waarin veel mensen zorgen hebben, op allerlei vlakken. Helaas ontkomt het grootste deel van de (wereld)bevolking er niet aan, crisis, oorlog, financiële uitdagingen, boodschappen die onbetaalbaar lijken te worden en laten we dan vooral niet beginnen over brandstof en energie. Dit alles zorgt voor veel negativiteit, en negativiteit gaat aan je vreten.

In deze tijd denk ik vaak aan Socrates, de vader van de filosofie. Zelf kan ik mij altijd heel goed vinden in de socratische methode. Deze bestaat uit veel vragen stellen aan je gesprekspartner en op die manier samen over zaken nadenken. Hierbij is het van groot belang dat je niet oordeelt, maar vooral écht luistert naar wat de ander vertelt. Voordat je begint te vertellen is het goed om aan de drie-filter-test van Socrates te denken. In het oude Griekenland was Socrates gekend om zijn integriteit en zijn wijsheid. Op een dag kwam Socrates een man tegen, die hem aansprak met de woorden: Weet je wat ik zojuist gehoord heb over een vriend van jou? Een momentje, zei Socrates. Voor je me van alles gaat vertellen over mijn vriend, wil ik jou enkele vragen stellen. Ik noem het de drie-filter-test. De man vroeg Socrates wat hij daarmee bedoelde. Socrates legde hem uit wat de drie-filter-test inhoudt.

De eerste filter gaat over waarheid. Hij vroeg de man of hij 100% zeker wist dat wat hij zou vertellen de waarheid was…. Nee zei de man, dat weet ik niet 100% zeker, ik heb het van horen zeggen… OK, zei Socrates, dus je weet niet zeker of het waar is. Maar laat ik je de tweede filter vertellen. Dat is de filter van de goedheid. Wat jij me wilt vertellen over mijn vriend, is dat iets goeds? Opnieuw moest de man daar negatief op antwoorden. OK, zei Socrates weer, dus je wilt me iets vertellen over een vriend van mij, waarover je niet zeker weet of het waar is en het is ook geen goed nieuws. Laten we dan kijken naar de derde filter. Is het in mijn voordeel dat ik dit nieuws hoor? Kan ik er iets mee doen dat voor mij van belang kan zijn? Niet echt, antwoordde de man beschaamd.

Nu, concludeerde Socrates, je wilt me iets vertellen over mijn vriend, waarvan je niet zeker weet of het waar is, waarvan je weet dat het negatief is en voor mij van geen enkel belang. Waarom wil je het mij dan eigenlijk vertellen?

Dit is één van de redenen waarom Socrates zo hoog stond aangeschreven… Het is een goede les voor iedereen. Denk na voor je spreekt. Soms spreek je woorden uit die schade toebrengen aan anderen. Als wat je gaat zeggen een ander schade kan berokkenen, waarom zou je het dan doen? Word je daar zelf gelukkiger van? Of kleur je daarmee je eigen wereld alleen maar donkerder?

De reden dat ik hier vaak aan moet denken is de volgende, onze regering en de Europese Unie hebben grote moeite om alles in goede banen te lijden, laat staan dat ze ons op koers kunnen brengen en houden. En wat gebeurt er dan bij veel mensen… ze gaan kijken naar wat anderen verkeerd doen… wellicht om maar niet bezig te hoeven zijn met wat zijzelf anders zouden kunnen doen. En zo wordt je wereld nog somberder, alsof alle negativiteit samenspant met het doel om ons geluk, onze rust en vooral ook onze hoop weg te vagen. Problemen als koopkracht, droogte, vluchtelingen, energie, overstromingen, armoede, stikstof, bosbranden, politici die over elkaar heen buitelen zijn aan de orde van de dag. Om hopeloos van te worden, en dan komt daar bovenop de negativiteit vanuit je directe omgeving. Verhalen over mensen die dichtbij je staan, keuzes en beslissingen vanuit frustratie en emotie, steeds maar blijven kijken naar dingen die “je vrienden” in jouw ogen verkeerd doen… en vooral met elkaar blijven bespreken. Je groepje naasten wordt steeds kleiner en de gesprekken steeds negatiever. Want als je wilt, is er altijd wel ellende te bespreken. Maar word jij daar gelukkig van? Brengt dit jou verder? Of ga jij ook de drie-filter-test hanteren?